Ons plan voor internationale solidariteit
Onze standpunten

9. Ons plan voor internationale solidariteit

Klimaatverandering, migratie, groeiende ongelijkheid als gevolg van een doorgeslagen globalisering en uitholling van de internationale rechtsorde: al voor corona stonden we voor immense uitdagingen die de wereld onzekerder en onvoorspelbaarder maken.

Het virus dreigt deze trends te versnellen en de geopolitieke rivaliteit tussen grootmachten te vergroten, met name die tussen de Verenigde Staten en China. Autocratische leiders misbruiken de coronacrisis om de rechtsstaat nog verder uit te hollen - in Europa en daarbuiten. Het is hoognodig het tij te keren en daarvoor de krachten te mobiliseren. Om met kracht het multilaterale systeem, waarin de Verenigde Naties en hun Duurzame Ontwikkelingsdoelen de pijler vormen, te verdedigen. Om universele waarden weer voorop te stellen. Om te werken aan grotere veiligheid en een economische orde die mensen en hun leefomgeving beschermt. In die zin biedt de huidige situatie ook kansen om een progressieve internationale agenda in te voeren.

Als het om bescherming gaat, kijken mensen vaak in de eerste plaats naar hun eigen land. Een reflex die te begrijpen is, maar niet een afdoende antwoord vormt. Het bestrijden van pandemieën als corona of van klimaatverandering is onmogelijk zonder goede internationale samenwerking. Hetzelfde geldt voor het in goede banen leiden van globalisering, optreden tegen nieuwe dreigingen als desinformatie, de bescherming van vrijheden en het vormgeven van eerlijke handel. De democratie staat onder druk – en niet alleen ver van ons bed – en de eerbiediging van mensenrechten is tanende. Hier wordt de kern van de sociaaldemocratie geraakt en is een daadkrachtig antwoord nodig.

Het is zeker geen tijd om bij de pakken neer te gaan zitten. Er is behoefte aan een krachtig en zelfbewust buitenlands beleid. Om onze bestaanszekerheid ook internationaal te borgen. Voor ons als sociaaldemocraten bieden onze principes houvast. Gelijke kansen, solidariteit, respect voor mensenrechten en de internationale rechtsorde. Eerlijk delen in het besef dat de zekerheid van de ander een waarborg van de onze is.

Ons plan bevat de volgende punten:

9.1 Een sterk Europa

Europa is onze belangrijkste stem in de wereld en het beste instrument om Nederlandse belangen te verdedigen.

Een blik op de rest van de wereld – en zeker op de zogenaamde grootmachten - maakt de belangrijke positie van de Unie scherp zichtbaar: als voorloper op de aanpak van het klimaat, als democratische waardengemeenschap – ondanks de problemen met Polen en Hongarije - en als belangrijkste steunpilaar van het multilaterale systeem.

Door in de eerste plaats zichtbaar te opereren binnen de Europese Unie maar ook door coalities met gelijkgezinde landen – daarbinnen én daarbuiten - kan Nederland het meest effectief zijn. De PvdA wil daarom een sterk Europa, met een actieve Nederlandse inzet. En er is meer waarvoor we Europa nodig hebben: voor effectieve samenwerking met onze buren en met landen in ons buurcontinent Afrika, als tegenwicht tegen de Poetins van deze wereld, voor de aanpak van belastingontwijking en oneerlijke concurrentie, en voor eerlijke handel.

Dat gaat echter niet vanzelf en vraagt in de eerste plaats een bewuste keuze voor Europa als cruciaal instrument van een sociaaldemocratisch buitenlandbeleid. En het vraagt natuurlijk om de concrete invulling op de terreinen die er voor ons toe doen.

Onze keuzes:

Sociale rechten zijn gelijk aan economische vrijheden

Wij maken binnen de EU afspraken zodat sociale rechten niet langer ondergeschikt zijn aan economische vrijheden. Om de balans te herstellen nemen we een sociale vooruitgangsclausule op in de Europese verdragen, die sociale rechten beschermt tegen de negatieve effecten van economische vrijheden.

Alleen Europa kan ons beschermen tegen de macht van grote bedrijven

Alleen Europa kan ons beschermen tegen de macht van grote bedrijven die anders niet zullen nalaten landen tegen elkaar uit te spelen. Kapitaal wordt zwaarder belast (onder meer met minimumtarieven voor de vennootschapsbelasting). Werken wordt daarentegen meer ontzien. Europa maakt het de grote (tech)bedrijven onmogelijk belasting te ontwijken. Met de voltooiing van de bankenunie, met hogere kapitaalbuffers en een Europees bonusplafond komen de risico’s waar ze horen: bij de bankiers en hun aandeelhouders.

Goede handelsafspraken met het Verenigd Koninkrijk

Dat is ook in het Nederlands belang. Een gelijk speelveld essentieel. Dat betekent dus geen concessies op het terrein van arbeidsvoorwaarden, belastingen en duurzaamheid.

Opkomen voor democratie en ondersteunen mensenrechten

We komen op voor democratie en ondersteunen mensenrechten, in de zuidelijke en oostelijke buurlanden van de EU, zoals Belarus. Maar ook voor hun onafhankelijkheid; onze Oost-Europese buren en de landen van de zuidelijke Kaukasus kunnen in vrijheid beslissen over hun eigen toekomst en oriëntatie en mogen niet het slachtoffer worden of blijven van een vermeende strijd om invloedsferen.

Westelijke Balkan houdt uitzicht op EU-toetreding

De uitbreiding van de EU in de Westelijke Balkan verloopt moeizaam. Dat is mede het gevolg van een gebrek aan hervormingen op voor de EU cruciale terreinen als respect voor de mensenrechten en een goed functionerende rechtsstaat. De nieuwe onderhandelingsaanpak van de EU legt terecht daarop de meeste nadruk. Maar tegenover teleurstellende resultaten in Servië staat de bemoedigende ontwikkeling in Noord-Macedonië. Ook daarom laat de EU de regio niet over aan China, Rusland en Turkije. Landen op de Westelijke Balkan houden uitzicht op EU-toetreding. Dat vergt grotere politieke betrokkenheid en adequate financiële steun.

Afschaffen unanimiteitsregel buitenlandbeleid

Op vrijwel alle terreinen van de buitenlandse politiek hebben de EU-lidstaten een min of meer exclusieve bevoegdheid – met uitzondering van de handelspolitiek en internationale verdragen. Besluiten worden met unanimiteit genomen. Dit tast de slagkracht van Europa aan. Bij crises is de buitenlandvertegenwoordiger van de EU vooral bezig met rondbellen van de 27 lidstaten, met vaak als uitkomst de laagst gemene deler. Daarom schaffen we de unanimiteitsregel in de buitenlandpijler af.

9.2 Een realistisch en humaan migratiebeleid

Migratie is iets van alle tijden. Zij heeft van ons land een samenleving gemaakt van mensen met uiteenlopende culturele achtergronden.

Het hedendaagse politieke debat over migratie is vaak een debat tussen twee uitersten: iedereen welkom of niemand welkom. We staan altijd open voor de opvang van vluchtelingen en bekijken nuchter wat er nodig is voor onze eigen arbeidsmarkt. Haal migratie uit de taboesfeer en voer een humaan, nuchter en effectief beleid.

Maar migratie is geen natuurverschijnsel dat ons overkomt. Door er grip op te krijgen en te houden voorkomen we dat onze bestaanszekerheid in het geding komt: met een eerlijk en tevens realistisch migratiebeleid. Daarmee waarborgen we sociale samenhang zonder de solidariteit in de waagschaal te stellen. Van ongereguleerde migratie profiteren de mensensmokkelaars en de louche werkgevers. De onzekere migrant en de inwoners van kwetsbare wijken betalen de rekening. De migrant heeft vele gezichten, van de Bulgaarse aspergesteker, het Syrische vluchtelingengezin tot de Indiase ICT-er, en voor allen gelden verschillende rechten en plichten. Waar het in Nederland echter aan ontbreekt zijn niet de regels voor migratie, maar een coherent migratiebeleid.

Veel beleid voor migratie wordt aan de markt overgelaten, zowel bij hoog- als bij laaggeschoolde arbeidsmigratie. Vaak wordt economische noodzaak als doorslaggevend argument aangevoerd. De omstandigheden van veel migranten of hun impact op de samenleving worden op de koop toegenomen. Het zou om iets tijdelijks gaan - wat vaak niet waar is. En onverschilligheid viert hoogtij. We mogen niet accepteren dat Europese arbeidsmigranten structureel kwetsbaar zijn in hun werk en huisvesting. Dat is onaanvaardbaar. De vrijheid om binnen de EU te werken waar je wilt koesteren we, deze wordt goed en fatsoenlijk geregeld.

We blijven in Nederland ruimhartig bescherming bieden aan vluchtelingen die om humanitaire of politieke redenen hun land moesten verlaten. Daarvoor is wel degelijk draagvlak in ons land. Die solidariteit mag niet op de proef gesteld worden door migranten die uit puur economische motieven onze kant opgekomen zijn. Als we vluchtelingen eerlijker willen verdelen in Europa en de meest kwetsbare en gemarginaliseerde mensen willen hervestigen dan moeten asielprocedures effectiever en sneller verlopen.

Onze keuzes:

Arbeidsmigratie als verdienmodel pakken we aan

Arbeidsmigratie laten we niet aan de markt over. Het Europese vrij verkeer van werknemers is het recht van individuen en niet bedoeld als kostenbesparing voor werkgevers. Arbeidsmigratie mag niet ten koste gaan van fatsoenlijke lonen en arbeidsvoorwaarden. Werkgevers mogen verschillen in premies en fiscale regelingen nooit misbruiken als businessmodel ten koste van de bescherming van werkenden. Met een Europees verbod op premieshoppen en aanpassing van fiscale regels (zoals de ET-regeling) gaan we sociale dumping tegen. De werkgever toont verplicht aan dat hij/zij dezelfde loonkosten, pensioenpremies en sociale premies betaalt en er dus geen kostenvoordeel mee behaalt. Zie hoofdstuk 1.

Uitzendbureaus mogen niet langer grensoverschrijdend detacheren

Daarmee bestrijden we uitbuiting van buitenlandse arbeidskrachten. Een collega uit de EU is in Nederland welkom via het vrij verkeer van werknemers. Arbeidsmigranten kunnen zeker zijn van fatsoenlijke arbeidsomstandigheden. Zie hoofdstuk 1.

Fatsoenlijke arbeidsomstandigheden voor arbeidsmigranten

De arbeidsmigranten zijn te vaak de speelbal geworden van bedrijven die zo goedkoop mogelijk willen produceren. Bedrijfstakken als de slachterijen en distributiecentra waar regelmatig geconstateerd wordt dat de recht van arbeidsmigranten niet serieus genomen kunnen, net zoals nu in Duitsland, verplicht worden alleen te werken met mensen die direct in dienst zijn.

Goede huisvesting arbeidsmigranten

Huisvesting van arbeidsmigranten is te vaak slecht, te duur en onzeker door de afhankelijkheid van de werkgever. Daarom willen we dat er huurrechten komen voor arbeidsmigranten. Zij krijgen een tijdelijk huurcontract dat niet zo maar opgezegd kan worden en er komt een verplichting tot certificering van de huisvesting.

Een effectieve Europese arbeidsinspectie

De pakkans voor ontduiking van sociale wetgeving willen we vergroten door voldoende middelen vrij te maken voor de Europese arbeidsinspectie. Lidstaten zijn gedwongen om mee te werken, anders volgen sancties.

Bij tekort in eerste instantie kijken naar omscholing van inwoners van Nederland

Bij arbeidsmigranten die van buiten de EU komen via de expats- en kenniswerkersregeling, blijft UWV-toetsing van kracht en dient de werkgever aan te tonen dat er een meerwaarde is. Er komt een einde aan fiscale of andere subsidies om werknemers naar Nederland te halen.

Minimumloon in de hele EU

Er wordt gestreefd naar een fatsoenlijk sociaal minimum en een fatsoenlijk sociaal minimumloon in alle lidstaten van de EU. Met sociale ondergrenzen gaan we sociale dumping tegen.

Legale mogelijkheden voor migratie

Om ongereguleerde migratie vanuit Afrika te voorkomen streven we naar beter reguleren van legale mogelijkheden voor migratie. Dit zal een bijdrage leveren aan ons streven de levensgevaarlijke routes, die nu vaak worden gebruikt, te sluiten. We denken aan: tijdelijke werkplekken, stages en studiemogelijkheden. Goed onderzoek naar de lokale omstandigheden vormt hiervoor de basis, zodat de in Nederland opgedane kennis en ervaring van de migrant bruikbaar is in land van herkomst. Zo draagt deze tijdelijke migratie ook op lange termijn bij aan toekomstperspectief in landen van herkomst.

Diaspora meer betrekken

We betrekken Nederlanders met wortels in een ander land van herkomst (‘diaspora’) bij het vormgeven van beleid zodat hun kennis, betrokkenheid en netwerk beter benut kunnen worden.

Draagvlak in samenleving voor de opvang van vluchtelingen behouden

Om het draagvlak te behouden komen er snellere asielprocedures en worden mensen die geen recht hebben op verblijf daadwerkelijk teruggestuurd naar hun land van herkomst. Dat is een belangrijk onderdeel van een goed werkend en humaan migratiebeleid. Samenwerking met landen van herkomst is noodzakelijk, maar gaat altijd gepaard met het respecteren van internationale mensenrechtenverdragen.

VN-vluchtelingenverdrag staat recht overeind

Mensen behouden het recht om op Europees grondgebied asiel aan te vragen, ieder heeft recht op een individuele beoordeling en niemand wordt teruggestuurd naar een onveilig land.

Nederland draagt bij aan menswaardige opvang in de regio

De wereldwijd bijna 80 miljoen vluchtelingen worden meestal opgevangen in hun eigen regio. Wij willen dat Nederland bijdraagt aan een menswaardige opvang in landen met een groot aantal vluchtelingen. Dat betekent dat er ruimhartige financiering komt voor de VN Vluchtelingenorganisatie UNHCR en voor lokale ngo’s.

Grotere bijdrage Nederland aan opvang meest kwetsbare vluchtelingen via de UNHCR

De UNHCR kan de meest kwetsbare vluchtelingen selecteren, zoals alleenstaande vrouwen, kinderen en LHBTI-vluchtelingen. We willen jaarlijks een grotere groep kwetsbare en gemarginaliseerde vluchtelingen via de UNHCR hervestigen dan de afgelopen jaren het geval was. Het is immers beter de meest kwetsbare vluchtelingen op een gecontroleerde en veilige manier naar Nederland te brengen, dan mensen hun leven te laten wagen om op een irreguliere manier Europa te bereiken en asiel aan te vragen. We willen in VN- en Europees verband afspraken maken over een eerlijke en menswaardige verdeling van de meest kwetsbare vluchtelingen.

Er komt een Europees asielsysteem, gebaseerd op solidariteit en bescherming

Het Europees beleid mag niet gedicteerd worden door de enkele landen die dwarsliggen. Zolang er een Europese impasse is op het terrein van migratie, willen wij met een brede coalitie van landen optrekken om vluchtelingen bescherming te bieden door hen te herverdelen, met financiële steun vanuit het gezamenlijke EU-budget. Landen in de EU die structureel weigeren vluchtelingen op te nemen, worden substantieel financieel gekort op het EU-budget en hun burgers verliezen het recht vrij binnen Schengen te reizen. Dat is ook onze inzet bij de onderhandelingen over het nieuwe Europese migratiepact.

We voorkomen mensonterende opvangkampen aan de buitengrenzen van de EU

Dat betekent dat we bereid zijn om per direct in ieder geval 500 vluchtelingen die vastzitten in Griekenland een veilig thuis te bieden in ons land.

Rechten van het kind verbeteren

Er komt speciale aandacht in de asielprocedures voor kwetsbare en gemarginaliseerde mensen. In het vreemdelingenrecht worden de rechten van het kind verbeterd. Wij zijn in alle gevallen tegen detentie van kinderen. In Nederland krijgen lang in ons land verblijvende kinderen te vaak geen verblijfsstatus. In het vreemdelingenrecht staan de specifieke belangen van het kind meer voorop. Kindspecifieke vervolgingsgronden, zoals ronseling en gedwongen uithuwelijking, erkennen we en krijgen een plek in de asielprocedure. Alleenstaande minderjarige vluchtelingen worden extra beschermd en Nederland biedt in navolging van andere Europese landen plek voor de opvang van vluchtelingenkinderen die vastzitten in Griekenland. Alleenstaande kinderen die hier langdurig wonen en geworteld zijn worden niet teruggestuurd.

Mensen mogen nooit worden uitgezet naar een land waar ze gevaar lopen

Zorgvuldige landeninformatie is altijd beschikbaar; mensen uit zogenoemde ‘veilige landen’ toetsen we altijd individueel.

Asielzoekers hebben snel toegang tot een zorgvuldige asielprocedure

In alle fases van de procedure hebben zij toegang tot rechtsbijstand.

LHBTI-asielzoekers verdienen onze volle steun

Het Nederlands toekenningsbeleid voor asiel behoudt expliciete aandacht voor en focus op LHBTI-activisten en –vluchtelingen. Als blijkt dat hun veiligheid anders niet kan worden gegarandeerd, worden LHBTI-asielzoekers en andere kwetsbare en gemarginaliseerde mensen apart en veilig opgevangen. Ondeugdelijke stereotyperingen worden niet langer gebruikt in de asielprocedure.

Asielzoekers krijgen snel duidelijkheid

De IND krijgt voldoende capaciteit en voorkomt lange wachttijden. IND en COA organiseren zich zo dat menskracht, capaciteit en kennis bewaard blijft, ook in tijden van een lagere instroom. En de integratie van mensen die in ons land mogen blijven, begint zo snel mogelijk. Nederlandse taallessen en toegang tot de arbeidsmarkt zijn daarbij van groot belang.

Effectief terugkeerbeleid

Voor effectief terugkeerbeleid van mensen die geen recht hebben op een verblijf in Nederland, is het nodig om samen te werken en afspraken te maken met herkomstlanden. In ruil voor terugname van eigen onderdanen, kan worden gekeken naar meer toekomstperspectief bieden in eigen land en een beperkt aantal tijdelijke werkplekken, stages en studiemogelijkheden voor legale migranten. Het meest effectief is het om dit soort afspraken te maken in Europees verband. Zo houden we draagvlak voor de opvang van echte vluchtelingen, bieden we perspectief voor herkomstlanden en kunnen we werk maken van een effectief terugkeerbeleid.

Migratie niet koppelen aan ontwikkelingssamenwerking

We geven ontwikkelingssamenwerking aan landen en groepen die deze steun het hardst nodig hebben. Deze wordt nooit afhankelijk van het terugdringen van het aantal migranten.

9.3 Internationale democratie, rechtsstaat en mensenrechten

Het opkomen voor democratie, rechtsstaat en mensenrechten is de belangrijkste pijler van ons buitenlandsbeleid.

We komen daar actief en principieel voor op nu zij steeds meer onder druk staan: Binnen de EU zelf waar in enkele lidstaten regeringen de rechtsstaat ernstig ondermijnen; in buurlanden van de EU; en wereldwijd lijkt er sprake van een democratische recessie. De EU blijft ernstig in gebreke doordat ze geen prioriteit geeft aan dit terrein. Zij treedt niet hard op tegen eigen lidstaten en ontziet heersende elites in buurlanden omwille van de stabiliteit.

Onze keuzes:

Een EU-lidstaat verdedigt de Europese waarden van vrijheid en gelijkheid in woord en daad

Voor wie dat niet doet, beschikt de EU nu over onvoldoende instrumenten hen aan te pakken. Het bestaande artikel 7, waarbij een lidstaat alleen veroordeeld kan worden wanneer alle andere daarmee instemmen, is bot geworden. Daarom ontwikkelen we een EU-rechtsstaatsmechanisme dat alle landen elk jaar toetst en bij vastgestelde schendingen sancties oplegt. Daarnaast koppelen we respect voor de rechtsstaat en fundamentele vrijheden aan de toekenning van Europese subsidies.

Het multilateraal systeem versterken, democratiseren en moderniseren

De PvdA accepteert de uitholling van internationale organisaties zoals de VN, de OVSE en de Raad van Europa niet. Daar waar ondemocratische landen het werk van deze organisaties frustreren werpt Nederland met gelijkgezinde landen daartegen een dam op. Veel ellende wordt voorkomen door monitoring en ’early warning’ – dit blijft een speerpunt van het mensenrechtenbeleid. Het maatschappelijk middenveld heeft een belangrijke rol – in woord en daad. Ngo’s, activisten en mensenrechtenverdedigers zijn vaak de enigen die intern een dam kunnen opwerpen tegen aantasting van de rechtsstaat. Wereldwijd staan deze organisaties onder druk. Nederlandse ambassades en maatschappelijke organisaties rusten we beter toe om deze organisaties te ondersteunen.

Alle EU-verdragen met derde landen bevatten een mensenrechtenparagraaf

Daarin ligt meer nadruk op erkenning en versterking van de rechten van kwetsbare en gemarginaliseerde groepen en individuen. Zulke afspraken behelzen meer dan een jaarlijkse, niet verplichtende dialoog, maar bieden ook de mogelijkheid van sancties.

Het OS-beleid geeft bijzonder aandacht aan de meest kwetsbaren en gemarginaliseerden

Het OS-beleid geeft bijzonder aandacht aan de meest kwetsbaren en gemarginaliseerden, het bevorderen van vrouwenrechten en LHBTI-rechten en de waarborging van mensenrechten. Nederland intensiveert de diplomatieke kracht met behulp van bewegingen als She Decides.

Nederland voert een consistent terughoudend wapenexportbeleid voor autoritaire regimes en corrupte regeringen

Het verkoopt geen overtollig defensiemateriaal aan die landen.

Verbod op financiering van politieke partijen en/of politieke campagnes vanuit het buitenland

Onze democratie is een kostbaar bezit. Buitenlandse (digitale) beïnvloeding van democratische processen in Nederland en Europa vormt een serieuze bedreiging. In Europees verband worden (tech)bedrijven verplicht om transparant te zijn over advertenties en algoritmes. 

Speciale aandacht voor Marokko, Turkije, Suriname en Indonesië

    • Marokko: We zetten ons onverminderd in voor de vrijlating van politieke gevangenen van de Hirak-beweging in Marokko. Internationale correspondenten zijn het land uitgezet, en steeds vaker worden journalisten, bloggers en critici op Facebook vervolgd. Van persvrijheid is geen sprake. We zijn solidair met kritische (burger-)journalisten en onafhankelijke media. Financiële hulp moet meer gericht zijn op investeringen in onderwijs, gezondheidszorg, en werkgelegenheid in achtergestelde gebieden zoals de Rif. Nederlanders beschouwen we te allen tijde als Nederlanders. Tegen inmenging bij en intimidatie van de diaspora wordt streng opgetreden. Imams die Marokko stuurt naar Nederland worden beter gescreend. We schrappen ‘Berber’ uit de Nederlandse taal en vervangen dit door ‘Amazigh’ of ‘Imazighen’.
    • Turkije: De PvdA staat pal voor de verdediging van de persvrijheid, onafhankelijke rechtsstaat en fundamentele vrijheden, ook in Turkije. We ondersteunen het maatschappelijk middenveld in Turkije. Vrouwenrechten staan onder druk. Daarom roepen we Turkijke op tot de volledige implementatie van de Istanbul Conventie, die geweld tegen vrouwen tegengaat. De EU-toetredingsonderhandelingen met het Turkije van president Erdogan worden stopgezet. We blijven ons onverminderd inzetten voor de vrijlating van politieke gevangenen, zoals Osman Kavala en Selahattin Demirtas. Een vreedzame oplossing voor onderdrukte minderheidsgroeperingen, zoals het Koerdisch vraagstuk, komt hoger op de agenda van de EU. Ook komt er meer aandacht voor de positie van minderheden. De PvdA onderhoudt nauw contact met Turkse zusterpartijen, de CHP en de HDP, met vakbonden en maatschappelijke organisaties.
    • Indonesië: Nederland en Indonesië hebben een speciale band en die zal altijd blijven bestaan. We streven naar een goede politieke en economische relatie. Daarbij hoort ook dat dat we elkaar bilateraal aanspreken op mensenrechtenschendingen. De vrijheid van godsdienst staat onder druk, de doodstraf en martelingen komen voor, er is openlijke discriminatie van LHBTI-personen. De situatie in Papoea baart ons zorgen; de inperking van de vrijheid van meningsuiting en het recht op demonstratie is niet acceptabel. De PvdA vindt het van groot belang om de conclusies van het onderzoek naar de dekolonisatie en de koloniale oorlog tussen 1945 en 1949 te bediscussiëren en actief uit te dragen om recht te doen aan deze zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. We erkennen 17 augustus 1945 als de Indonesische Onafhankelijkheidsdatum. We intensiveren de samenwerking op het gebied van handel, klimaat en maatschappelijk verantwoord ondernemen.
    • Suriname: Met de nieuwe regering van president Chan Santokhi ligt er een kans voor Nederland en Suriname om een krachtige impuls te geven aan onze samenwerking op basis van vriendschap en respect. Het herstel van de diplomatieke banden en het vrijgeven van Verdragsmiddelen vormen een belangrijke eerste stap. Er blijft aandacht voor mensenrechten en de kwaliteit van de rechtsstaat. Nederland staat klaar om hulp te bieden bij de bestrijding van corona en de daaruit voortvloeiende economische crisis, indien Suriname daarom verzoekt. Naast het intensiveren van culturele uitwisselingen, maatschappelijk verantwoord ondernemen en klimaatsamenwerking, moet er ook voortgang worden geboekt in de handelsrelatie – waarbij de Surinaamse gemeenschap in Nederland actief wordt betrokken. We willen een uiterste zoektocht naar een oplossing voor het probleem van het AOW-gat van Surinaamse Nederlanders.

9.4 Internationale veiligheid

Zeker zijn in eigen land is moeilijk in een onzekere wereld. Wie geen instabiliteit wil importeren, moet stabiliteit exporteren.

Interne en externe veiligheid zijn met elkaar vervlochten. Veiligheid is veel meer dan de defensie op orde hebben of gewapende conflicten tussen en binnen landen voorkomen of op te lossen. Geen houdbare en duurzame veiligheid zonder een rechtvaardiger verdeling van beschikbare rijkdom, politieke participatie, armoedebestrijding, duurzame ontwikkeling, respect voor mensenrechten en goed bestuur. Er zijn nieuwe bedreigingen die om aanpassing vragen zoals cyberoorlog, mis- en desinformatiecampagnes – ‘fake news’ - en hedendaags terrorisme.

Nederland draagt zijn steentje bij aan het bevorderen van de internationale rechtsorde en is bereid deel te nemen aan vredesmissies. Daarbij houdt de PvdA vast aan de 3D-aanpak (‘Development, Defence, Diplomacy’), waarbij de politieke en ontwikkelingsdimensie leidend zijn en niet louter de militaire. Van Nederlandse deelname is alleen sprake als er voor de missie een volkenrechtelijk mandaat is – en instemming van de Tweede Kamer - en eventuele toepassing van militair geweld deel uitmaakt van een weldoordachte langetermijnstrategie. De Verenigde Naties zijn de belangrijkste instelling voor de aanpak van urgente mondiale en regionale veiligheidsvraagstukken. Helaas belemmeren de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad met hun vetorecht vaak de organisatie. Regelmatig leidt dit ertoe dat de VN compleet wordt genegeerd. De uit 1945 stammende regels verdienen modernisering. De Veiligheidsraad wordt democratischer en representatiever; Nederland zet zich in voor een EU-zetel.

De NAVO staat voor de collectieve verdediging van haar leden – de meesten van hen zijn ook lid van de EU. De VS willen echter een grotere bijdrage van de Europese landen, de in NAVO-verband afgesproken norm van 2 procent van het Bruto Binnenlands Product. Zolang de EU niet in staat is die rol en verantwoordelijkheid over te nemen, ligt het voor de hand de Europese poot binnen de NAVO te versterken. De zogenaamde ‘out of area’-rol van de NAVO past minder bij de veranderde verhoudingen tussen de VS en Europa. De EU past bestaande afspraken over veiligheids- en defensiebeleid aan om die taak van de NAVO over te nemen. Dit zou ook aanzienlijk bijdragen aan de strategische autonomie van de EU, die daardoor nog beter invulling kan geven aan haar ambities op het terrein van buitenlandpolitiek en Europese veiligheid.

Onze keuzes:

Actieve rol in buitenland

Nederland speelt een actieve rol in conflictpreventie, spreekt regeringen aan op mensenrechtenschendingen en staat pal voor de internationale rechtsorde. Ook bestrijden we klimaatverandering, en de droogte, overstromingen en voedselschaarste die daardoor worden veroorzaakt.

Verhogen van het defensiebudget

Dit pas bij de grondwettelijke opdracht om de internationale rechtsorde te beschermen en de noodzaak om taken binnen de NAVO en de EU naar behoren uit te voeren. We investeren in de krijgsmacht, de mannen en vrouwen die ons veilig houden, en in het kunnen uitvoeren van missies. Daarbij horen goed opgeleid en divers personeel, met een fatsoenlijk salaris en voldoende collega’s.

Alle massavernietigingswapens de wereld uit

Nog altijd zijn er kernwapens op de wereld en dreigen er zelfs nieuwe bewapeningsrondes, ook in Europa. We versterken het Non-Proliferatie Verdrag (NPV), dat landen dwingt af te zien van kernwapens en kernwapenmogendheden verplicht hun arsenalen af te bouwen. We verlengen de START- en INF-verdragen over strategische en middellange afstandwapens. We voorkomen de plaatsing van nieuwe nucleaire wapens in Europa. Nederland slaat geen kernwapens op. De F-35 heeft geen nucleaire capaciteit.

Beschermen tegen cyberaanvallen

In toenemende mate spelen conflicten zich af in cyber space. Militaire en industriële spionage vormen een directe bedreiging voor onze bedrijven en cruciale infrastructuur. Cyberaanvallen zijn aan de orde van de dag. Nederland geeft prioriteit aan bescherming op dit gebied.

Verbod op dodelijke autonome wapensystemen

Nederland maakt zich in Europees en VN-verband sterk voor juridische instrumenten die de ontwikkeling, productie en inzet van dodelijke autonome wapensystemen verbieden.

Samenwerking met de landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika

Samenwerking met de landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika blijft belangrijk vanwege nabijheid en belangrijke culturele banden. In veel van deze landen is er sprake van een ernstige terugval op democratisch gebied en respect voor mensenrechten.

Een twee-statenoplossing tussen Israël en Palestina

Een twee-statenoplossing tussen Israël en Palestina, waarbij de grenzen van voor 1967 worden gerespecteerd, met Jeruzalem als gedeelde hoofdstad. De EU zet alle mogelijke middelen in om een vredesproces nieuw leven in te blazen. Als de Israëlische regering overgaat tot annexatie van gebieden in de Westelijke Jordaanoever, volgen sancties.

Een krijgsmacht die zich naast NAVO-taken toelegt op mogelijke internationale vredesmissies

Nederland blijft in staat aan meerdere internationale operaties tegelijk een bijdrage te leveren. Daarom investeren we in defensiepersoneel en hun training. Ook levert de krijgsmacht civiele bijstand in noodsituaties.

Zorg voor veteranen

De PvdA voelt zich betrokken bij de uitvoerders van missies. We leven met hen mee en hebben waardering voor hun inzet. Na afloop is er blijvende zorg voor trauma’s van veteranen. Controle door de Veteranenombudsman is cruciaal.

9.5 Eerlijk handels- en ontwikkelingsbeleid

De enorme ongelijkheid tussen landen blijft schrijnend, en juist ook binnen landen stijgt de ongelijkheid.

De coronacrisis maakt pijnlijk duidelijk dat armoede een immens probleem blijft. Vooral de allerarmste landen en groepen zijn slachtoffer van een gebrek aan beschikbaarheid en kwaliteit van publieke voorzieningen die beschermen tegen het virus en de gevolgen ervan.

Landen helpen deze trend te keren, is een belangrijke opdracht van een modern ontwikkelingsbeleid. Daarbij hoort ook een grotere erkenning van de onderlinge afhankelijkheid van Zuid en Noord en prioriteit voor de allerarmsten in de meest fragiele staten. De zogenaamd ontwikkelde landen worden evenzeer getroffen door klimaatverandering, Covid-19 of door de consequenties van nieuwe mondiale waarde-ketens.

Handelspolitiek – tegenwoordig direct gekoppeld aan ontwikkeling – mag niet alleen geënt zijn op eigen voordeel maar draagt bij aan de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs). Zij vergroot ook de markttoegang van de armere landen. Beleid van andere ministeries dan die voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking mogen deze doelstellingen niet tegenwerken. Ontwikkelingssamenwerking en het behalen van de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs) is een zaak van ons allemaal.

Onze keuzes:

Dat landen op eigen benen willen staan is uitgangspunt

Het scheppen van meer banen is nodig om mensen, met name jongeren, in ontwikkelingslanden kansen te bieden. We willen een samenhangend beleid, en zijn daarom voorstander van de combinatie van hulp en handel in één portefeuille.

Voorkomen dat wat de ene hand geeft, de andere hand wegneemt

Beleidscoherentie is het uitgangspunt in al ons ontwikkelingsbeleid en buitenlandbeleid. Ons beleid draagt positief bij aan het bestrijden van ongelijkheid tussen landen en binnen landen. Daarom willen we “de eerlijkste wet”: deze toetst iedere nieuwe wet op het effect op ontwikkelingslanden.

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen, die armoede en ongelijkheid overal ter wereld bestrijden, staan centraal in ons nationale en internationale beleid.

Nederland levert een eerlijke bijdrage aan internationale klimaatsteun voor kwetsbare landen, met prioriteit voor adaptatie

Klimaatverandering raakt de meest kwetsbare en gemarginaliseerde mensen en landen het hardst, terwijl hun schuld beperkt is. Ook hebben zij nauwelijks inspraak in de oplossingen en onvoldoende middelen om zich te weren tegen de impact van klimaatverandering. Geld dat als klimaatsteun is aangemerkt, biedt ook daadwerkelijk een relevante bijdrage aan oplossingen en bestaat niet uit leningen.

Eerlijke belastingheffing is cruciaal

Internationale bedrijven maken verplicht openbaar waar ze actief zijn en hoeveel belasting ze per land betalen. In Europees verband maakt Nederland zich sterk voor het tegengaan van concurrentie op belastingtarieven door te pleiten voor een minimum internationaal tarief.

We geven meer zeggenschap aan de mensen om wie het gaat

Door meer directe financiering aan zuidelijke organisaties investeren we in eigen kracht. Dat vraagt om extra inzet van onze ambassades en onze maatschappelijke organisaties ter plekke. Hierdoor bereiken zij meer lokale organisaties en stellen hen in staat aanspraak te maken op financiering.

De politieke ruimte om in vrijheid je mening te kunnen geven wordt in veel landen kleiner. Wij vinden dat een zorgelijke ontwikkeling die het recht van mensen om zich uit te spreken ondermijnt. Wij steunen maatschappelijke organisaties en mensenrechtenverdedigers die in eigen land hun stem moeten kunnen laten horen. De waakhondfunctie van het maatschappelijk middenveld willen we verder versterken.

Duurzaamheid is de kern van huidige en toekomstige handelsverdragen

Met een Europees model, dat onder meer werknemersrechten, milieu en dierenwelzijn eerbiedigt, en een zorgplicht voor bedrijven om hun aanvoerketens te verduurzamen.

Handelsverdragen voldoen minstens aan de Parijse klimaatdoelen

Handelsverdragen voldoen minstens aan de Parijse klimaatdoelen en de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (SDGs).

Oprichting Multilateraal Hof

Mensen gaan boven multinationals. Daarom krijgen overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en vakbonden gelijke toegang – en gelijke bescherming – bij geschillenbeslechting over investeringsbescherming. Daarom wordt snel een Multilateraal Hof opgericht, bestaande uit een alliantie van meerdere landen.

Bindende maatregelen voor internationaal maatschappelijk ondernemen

Bindende maatregelen voor internationaal maatschappelijk ondernemen, in aanvulling op vrijwillige convenanten. Nederlandse bedrijven mogen zich niet schuldig maken aan mensenrechtenschendingen, kinderarbeid en milieuschade in productieketens. Er is toezicht op de uitvoering van de Wet Zorgplicht Kinderarbeid.

Delen: