EMBARGO TOT MOMENT VAN UITSPREKEN. Alleen gesproken tekst geldt.
Ook
van mijn kant: hartelijk� welkom op dit
verkiezingscongres van de Partij van de Arbeid!
Welkom
aan alle afgevaardigden die van dit congres een feest van de interne
partijdemocratie zullen maken!
Welkom
aan de vrijwilligers in de PvdA die zoveel werk verzetten voor de partij in dit
verkiezingsjaar!
Welkom
aan de vertegenwoordigers van de maatschappelijke organisaties die ons zoveel
adviezen hebben gegeven voor het verkiezingsprogramma!
Welkom
aan alle Kamerleden en bewindspersonen en kandidaat-Kamerleden die dat
verkiezingsprogramma straks mogen gaan uitvoeren!
Welkom
aan alle genodigden die de Partij van Arbeid graag van dichtbij willen
meemaken!
Welkom
aan de leden van de pers, die zich hier niet zullen vervelen!
Welkom
aan de vertegenwoordigers van andere Nederlandse politieke partijen, die wij in
de verkiezingsstrijd natuurlijk concurrentie zullen aandoen, maar die wij hier
niettemin van harte welkom heten!
Partijgenoten!
Vandaag
en morgen stellen wij het programma en de kandidatenlijst voor de verkiezingen
voor de Tweede Kamer vast. Daarnaast krijgt de actuele politieke de volle
aandacht en vanavond vieren wij feest.
Aldus
zijn alle ingredi�nten voor een geslaagd partijcongres aanwezig. En met een
geslaagd congres zijn wij klaar voor een intensieve campagne, zowel voor de
raadverkiezingen van 6 maart als voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 mei
a.s.
Die
verkiezingen zien wij met vertrouwen tegemoet, maar er moet nog veel werk
verzet worden. De kiezers moeten overtuigd worden. Geen enkele partij heeft de
zetels in de gemeenteraden en in de Tweede Kamer in haar zak. Die moeten
telkens worden verdiend!
Wij
moeten de kiezers duidelijk maken waarvoor wij staan: voor een rechtvaardige
samenleving, in Nederland, in Europa, en in de rest van de wereld.
Een
rechtvaardige samenleving, waarin niemand aan de kant staat.
Een
samenleving, waarin mensen niet tegen elkaar worden opgezet, maar � hoe
verschillend hun kleur of achtergrond ook is � inderdaad met elkaar samen leven.
Een
samenleving, waarin de overheid betrokken is met, en dienstbaar aan, de mensen
in het land.
Een
overheid die niet betuttelt, die zo veel mogelijk aansluit bij de wensen van de
burgers, maar die er tegelijk voor zorgt dat niet alleen de mensen met de
dikste portemonnee, de hoogste opleiding of de grootste mond het voor het
zeggen hebben.
Een
overheid, die namens de kiezers optreedt waar dat moet:
�
tegen de verloedering, de onverschilligheid en de �hufterigheid�, voor
een veilige leefongeving;
�
tegen de milieuververvuiling, opdat we onze kinderen een schonere
wereld achterlaten;
�
voor gelijkheid van kansen in het onderwijs, waardoor de talenten van
iedereen een kans krijgen om tot volle ontplooiing te komen;
�
voor toegankelijke en hoogwaardige voorzieningen in de gezondheidszorg,
waardoor iedereen, maar vooral ook de ouderen, er op kunnen rekenen dat zij de
zorg krijgen die zij nodig hebben;
�
voor mensen die het financieel wat moeilijker hebben, zeker wanneer een
deel van de top van het bedrijfsleven zichzelf buiten proportie verrijkt.
Een
overheid die zekerheid en perspectief biedt, ook na 11 september, en ook nu de
economische vooruitzichten er een stuk minder goed uit zien dan een half jaar
geleden.
Een
betrouwbare overheid met solide financi�n, die integer is en zich houdt aan
haar afspraken.
Maar
de overheid kan het niet alleen: maatschappelijke organisaties, marktpartijen
en alle individuele burgers dienen zijn of haar verantwoordelijkheid te nemen.
Dat
sociaal-democratische verhaal moeten wij telkens weer bereid zijn uit te leggen
aan de kiezers. Zonder technocratisch jargon, maar in gewone mensentaal.
We
zullen duidelijk maken dat er al veel gedaan is, maar ook nog veel te doen! We
zullen duidelijk maken dat de zorgen van de kiezers ook onze zorgen zijn. Dat
wij hun eventuele grieven en klachten serieus nemen. Dat betekent niet dat wij
de kiezers ook altijd zullen volgen in de door hen gesuggereerde oplossingen.
Onze antwoorden op zorgen en problemen zullen wij steeds vanuit onze
sociaal-democratische idealen geven. En met die antwoorden zullen we proberen
de kiezers te overtuigen.
Met
dat verhaal kunnen wij laten zien dat de PvdA streeft naar een samenleving
waarin zoveel mogelijk geprobeerd wordt �vernedering� te voorkomen.
En
dat bedoel ik dan in de betekenis die de Israelisch sociaal-filosoof� Avishai Margalit er in zijn boek The Decent Society aan gegeven heeft.
Vandaag
ontvangt Margalit in Den Haag terecht de Spinozalens-prijs vanwege zijn
doorwrochte pleidooi voor een beschaafde en fatsoenlijke samenleving.
Een
beschaafde samenleving is een samenleving waarin de burgers elkaar niet
vernederen; en een fatsoenlijke samenleving is er ��n waarin de mensen niet
door de instituties als die van de overheid worden vernederd, maar met respect
worden behandeld en benaderd.
Dat
is een grote opgave voor de overheid. Een opgave waaraan de PvdA hard zal werken.
Verstikkende regelgeving kan vernederend werken. Maar ook het gebrek aan goede
regelgeving kan dat.
Bijvoorbeeld
wanneer mensen in de WAO niet meer als mensen worden beschouwd, maar in de
eerste plaats als een financieel probleem.
Zeker,
wij moeten er alles aan doen om arbeidsongeschikten zoveel als mogelijk is
terug te geleiden tot de arbeidsmarkt. Wij mogen daarbij best iets van die
mensen vragen.
Maar
wat niet mag,� is mensen die gedeeltelijk
arbeidsgeschikt zijn aan hun lot overlaten, wanneer zij er alles aan gedaan
hebben om zo veel mogelijk werk te verrichten. Het in de steek laten van
gedeeltelijk arbeidsongeschikten is voor ons dan ook niet aanvaardbaar!
Van
vernedering is ook sprake wanneer de ouderen in de samenleving vooral als een
probleem worden gezien. En dat terwijl de vergrijzing eigenlijk als iets moois
moet worden beschouwd. Want wat is er mis mee als wij gemiddeld steeds ouder
worden?
Natuurlijk
vraagt die gemiddeld steeds oudere bevolking om nieuwe antwoorden. Politieke
antwoorden ook, omdat we dat proces niet alleen aan marktpartijen kunnen
overlaten.
Bijvoorbeeld
wanneer er ontzettend weinig woningbouw wordt gepleegd gericht op ouderen, die
niet allemaal die trappen kunnen beklimmen die we nu in veel nieuwbouw
aantreffen.
Politieke
antwoorden, wanneer de grotere behoefte aan zorg bij ouderen door de
verzekeraars als een prachtige markt wordt beschouwd, maar dan wel een markt
van de welgestelde ouderen.
De
minder rijke ouderen krijgen, als wij niet oppassen, niet de zorg en aandacht
die wij een ieder gunnen.
Daarom
moet er alles aan gedaan worden om een goede pensioenvoorziening en een
voldoende aanbod van zorg voor alle ouderen mogelijk te maken!
Evenzeer
is van vernedering of sprake wanneer Nieuwe Nederlanders buiten gesloten worden
van volwaardige participatie in onze samenleving of wanneer landen in de Derde
Wereld gekneveld worden door een ondraagbare schuldenlast.
Een
Partij van de Arbeid die strijdt tegen de vernedering en achterstelling, een
Partij van de Arbeid die geeft om de mensen, een Partij van de Arbeid die
iedereen in haar waarde laat: dat is wat wij ook in de komende maanden aan de
kiezers zullen laten zien!
En
wij staan er met onze partij goed voor! We hebben een mooi
concept-verkiezingsprogramma, dat na vandaag in definitieve vorm nog beter zal
zijn.
Het
vele werk dat door de speciale commissie onder leiding van Eberhard van der
Laan is verricht, vormt de solide basis voor de discussie die de afgelopen tijd
in de afdelingen is gevoerd en die zo dadelijk zal worden voortgezet.
Die
discussie wordt in alle openheid gevoerd; er rust op geen enkel onderwerp een
taboe. En u zult zien dat wij ook vandaag de inbreng van de afdelingen serieus
nemen en niet � zoals onlangs een pas opgerichte partij op haar congres deed �
van de duizend amendementen er slechts tien in behandeling nemen! Wij trekken
er zes uur voor uit!
Ik
heb het werk van de programma-commissie in de laatste fase van dichtbij mogen
meemaken. Vele inspirerende debatten werden gevoerd, maar de commissie-voorzitter
wist uiteindelijk de leden van de commissie te verenigen op een finale tekst.
Van
die inspirerende, open en tegelijk effectieve manier van optreden, heeft de
PvdA met graagte gebruik gemaakt. Eberhard, en via jou de hele commissie: enorm
bedankt!
De
partij staat er ook goed voor door de evenwichtige concept-kandidatenlijst voor
de Tweede Kamer.
De
kandidaatsellingscommissie onder voorzitterschap van Hans Ouwerkerk heeft deze
zomer vele gesprekken gevoerd met nieuwe kandidaten �n met alle zittende Kamerleden
en bewindspersonen die zich hadden kandidaat gesteld. Een zorgvuldige weging
van verschillende criteria leidde tot een overtuigend advies aan het
partijbestuur. Ook die commissie dank ik van harte voor het vele werk dat zij
in goede sfeer voor de partij heeft verricht!
De
partij staat er goed voor!
Maar,
zult u wellicht zeggen: is er de laatste weken dan niets gebeurd, wat minder
positief was?
Jazeker!
Met name het vertrek van Rob van Gijzel uit de Tweede Kamer vond ik pijnlijk.
Ik
betreur dat vertrek zeer, omdat� -zoals
ik ook in een brief aan alle partijleden heb geschreven � daardoor een kundig
en bevlogen Kamerleid de fractie verliet.
Maar
ook omdat het vertrek mijns inziens onnodig was. Politiek-inhoudelijk bestond
er grote overeenkomst tussen Rob en andere fractieleden.
Wat
betreft de woordvoering geldt in het algemeen dat een Tweede Kamerlid altijd
het woord voert namens de fractie en
dat zodra de fractie of fractietop op belangrijke punten een andere mening is
toegedaan, dat Kamerlid niet meer namens
de fractie het woord kan voeren. Van de mond snoeren is in dat geval mijns
inziens geen sprake.
Over
de woordvoering met betrekking tot de politieke consequenties van de motie over
de schikking in het Schipholfraudezaak bestond wel verschil van mening. Daar
had men wellicht ook nog wel uit kunnen komen, maar inmiddels was er een
situatie ontstaan die leidde tot het besluit van Rob van Gijzel om de Kamer te
verlaten.
Nogmaals
ik betreur zijn vertrek zeer. De dag na zijn vertrek belde ik Rob van Gijzel en
vroeg hem of hij aktief wilde blijven in de partij. Hij zei dat graag te
willen. Deze week heb ik hem gevraagd of hij het congres een boodschap zou
willen meegeven. Daar heeft hij positief op geantwoord. Zijn boodschap luidt
als volgt:
�Beste partijgenoten,
Mijn vertrek uit de Tweede Kamerfractie heeft mij
bijzonder pijn gedaan, juist om dat de Partij van de Arbeid mij zo na aan het
hart ligt. Het is nu niet het moment om de verklaring die ik heb afgegeven bij
mijn vertrek hier te herhalen. Wat ik jullie graag wil zeggen is dat de Partij
van de Arbeid natuurlijk nog steeds mijn partij is. Ik zal ook bij de komende
verkiezingen op de PvdA stemmen! Ik wens jullie een goed congres toe en
succesvolle verkiezingen en ik hoop jullie spoedig weer te treffen in
partijverband om de strijd voor een rechtvaardige samenleving samen met jullie
voort te zetten!
w.g. Rob van Gijzel�
Partijgenoten!
De
partij staat er goed voor, zei ik reeds. Maar dat wil niet zeggen dat het op
sommige punten niet beter kan.
De
periode van de kandidaatstellingsprocessen is bij uitstek een moment om de
partij goed te leren kennen, heb ik gemerkt.
Als
er ergens in een afdeling of fractie spanningen zijn, dan treden die op dat
moment naar voren. De Partij van de Arbeid is echt een partij van mensen van
vlees en bloed. Ik vind het een goed teken dat die spanningen relatief zo
weinig voorkomen.
Maar
een enkele keer merk je dat het gevaar op de loer ligt van een partij die
vooral met zichzelf bezig is of waar een technocratische bestuurscultuur heerst
die tamelijk gesloten is.
Daar
moeten wij steeds op alert zijn! De PvdA is een open, democratische partij,
waarin mensen zich thuisvoelen, en die geestverwanten verenigt in de strijd
voor sociale rechtvaardigheid en tegen de vernedering en achterstelling. Dat is
de partij waarvoor ik mij wil inzetten, ook tijdens de campagnes!
De
naderende verkiezingen zijn opener dan ooit en daarom zullen wij als PvdA een
intensieve campagne moeten voeren. Wij krijgen geen zetel kado, en zo hoort dat
ook in een democratie.
Dat
geldt zowel voor de Tweede Kamerverkiezingen als die voor de gemeenteraden. De
meesten van jullie zijn de laatste tijd vooral bezig geweest met de
voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Jullie staan daar bij voor
een grote opgave. Maar de bereidheid om er een zinderende campagne van te maken
is groot, heb ik gemerkt. Dat geldt ook voor het landelijke niveau.
Op
dat landelijk niveau is inmiddels een campagneteam in gereedheid gebracht, dat
vol enthousiasme en creativiteit de campagnes van de gemeenteradenen de Tweede
Kamer voorbereidt. Onder leiding van Jacques Monasch zit de sfeer er goed in.
Zij
hebben een belangrijke bijdrage geleverd in de voorbereiding van dit congres en
hebben het zelfs gedaan gekregen dat Tweede Kamerleden en bewindspersonen
vanavond op het feest hun plaats innemen als biertapper, garderobe-mevrouw
of� toilet-meneer. Ik ga de leden van het
campagneteam nu nog niet bedanken, dat doe ik pas op de avond van 15 mei.
Maar
zij zullen Nederland laten merken dat de PvdA op een eerlijke, creatieve en
zeer intensieve manier haar boodschap zal proberen over te brengen.
Wie
ik hier wel expliciet wil bedanken zijn de mensen op het partijbureau. Zij
hebben een roerig jaar achter de rug en van hen zal ook in de komende
campagnetijd veel gevergd worden.
Vanaf
het moment dat� ik tot voorzitter ben
gekozen, heb ik me steeds welkom gevoeld bij hen. Kundige, betrokken mensen met
grote inzet. Er gaat op het partijbureau ook wel eens wat mis, maar wij
proberen daar steeds weer van te leren. En zo gaat het bijvoorbeeld met de
ledenadministratie � waar velen van jullie vanuit de afdelingen mee te maken
hebben - al een stuk beter dan een jaar geleden, en die lijn zal zich
voortzetten.
Het
werk van de mensen op het partijbureau, hoe belangrijk ook,� is niet altijd even zichtbaar voor de
buitenwereld. En daarom wil ik de directeur van het partijbureau, Riet van der
Zedde, vragen om even het podium op te komen.
Ik
wil haar � hopelijk namens jullie allen � bedanken voor haar kundige leiding
van het partijbureau en via haar alle medewerkers waarderen voor hun
fantastische werk!
Partijgenoten,
Ik
kom bij het slot van mijn speech.
De
Partij van de Arbeid is na dit congres gereed voor de campagnes van volgend
jaar. Campagnes die moeten leiden tot mooie verkiezingsresultaten.
En
die verkiezingsresultaten stellen ons hopelijk in staat deel te nemen aan een
volgende regering.
De
kiezers moeten eerst uitmaken hoe de krachtsverhoudingen liggen en dan zullen
wij op basis van het in ons gestelde vertrouwen proberen zoveel mogelijk van
onze idealen en plannen opgenomen te krijgen in een regeerprogram voor de
komende jaren.
Met
welke partijen dat zal zijn, kan pas duidelijk zijn nadat de kiezers geproken
hebben. Maar ��n ding staat vast: in het regeerprogram moeten solide
overheidsfinanci�n worden gekoppeld aan sociaal beleid.
Die
combinatie is het kenmerk van de Partij van de Arbeid. Sterk en sociaal!
We
zullen de verkiezingen niet meer ingaan met Wim Kok als lijsttrekker. Maar Wim
Kok zal natuurlijk wel zijn steentje bijdragen aan de campagne.
Momenteel
zit Wim Kok op de Europese top in Laken, maar morgenmiddag zal hij hier zeker
zijn om het woord tot jullie te richten. Dan zal ik ook nog iets naders over
hem zeggen.
De
nieuwe lijsttrekker wijst u morgen aan. Het partijbestuur heeft � zoals bekend
� Ad Melkert op de eerste plaats van de concept-lijst gezet.
Met
hem beschikt de partij over een zeer gedreven en kundig politicus, die heel
goed de idealen van de PvdA weet te verwoorden.
Iemand
die het dragen van zware verantwoordelijkheid niet schuwt en daar toch niet
onder gebukt gaat. Integendeel, Ad Melkert heeft een buitengewoon creatieve
geest, die hij behalve in de politiek - en in de keuken -, ook op het gebied
van de humor met verve kan aanwenden. Je kan � om zijn eigen woorden te lenen -
inderdaad goed lachen met Ad Melkert!
Partijgenoten!
Ik
rond af.
Jullie
hebben mij in maart dit jaar met een ruime meerderheid tot voorzitter van de
Partij van de Arbeid gekozen.
Ik
heb toen gezegd dat ik zou proberen het in mij gestelde vertrouwen niet te
beschamen. En hoewel de periode die sindsdien verlopen is nog maar kort is,
hoop ik dat dat tot dusver is gelukt.
Het
was gelijk een heel druk jaar met de verkiezingen van volgend jaar in het
verschiet.
Toch
hebben wij als nieuw partijbestuur al een paar belangrijke stappen gezet in de
vernieuwing van de partij. Het Politiek Forum is op poten gezet. De Adviesraad
voor Verenigingszaken functioneert. En de samenwerking met de overige leden van
het� partijbestuur is geweldig.
Wij
gaan door op die weg van een democratische partij, die haar leden serieus
neemt, midden in de samenleving staat, kiezers weet te inspireren, open
debatten voert en doordachte besluiten neemt.
Een
partijorganisatie die met al haar vertegenwoordigers en bestuurders op alle
niveaus samenwerkt om onze idealen te realiseren!
Ook
hier geldt: �veel gedaan, veel te doen!�
Vandaag
en morgen hebben wij ons partijcongres. Het zal worden geleid door de leden van
het congrespresium, die ik bij voorbaat hiervoor dank.
Ik
weet zeker dat ik na afloop van het congres kan zeggen:
Hier
staat de partij die opkomt voor sociale rechtvaardigheid.
Hier
staat de partij die strijd tegen de vernedering en achterstelling.
Hier
staat de partij die oog heeft voor de zorgen van de mensen in eigen land en
daarbuiten.
Hier
staat de Partij van de Arbeid!
Ik
dank u wel.