Hoofd-boven-water-pakket

Het zijn moeilijkere en onzekere tijden. We merken het bijna allemaal. Als we de huur overmaken, afrekenen bij de kassa, of de nieuwe energierekening opgestuurd krijgen. Het leven wordt duurder. Steeds meer mensen hebben moeite om financieel het hoofd boven water te houden. Zelfs mensen met een goed inkomen maken zich zorgen: kan ik deze maand de eindjes nog wel aan elkaar knopen?

De eerlijke boodschap is dat hier geen eenvoudige oplossing voor is. De prijzen van energie en voedsel stijgen door de oorlog in Oekraïne. Maar ook daarvóór liep de energierekening op. Een gemiddeld gezin betaalde in januari al 1300 euro meer aan energie dan een jaar eerder bij het afsluiten van een nieuw contract. Die problemen zijn alleen maar groter geworden. Mensen staan voor de gedwongen keuze tussen boodschappen of de verwarming aan.

Steeds meer mensen hebben moeite om financieel het hoofd boven water te houden.

Ons land als geheel wordt armer. Maar hoe we die rekening verdelen is een politieke keuze. Juist mensen die relatief veel van hun inkomen moeten uitgeven aan voedsel, huur en energie worden het hardst geraakt. Dat zijn mensen met een lager tot gemiddeld inkomen, vaak in een slecht geïsoleerde huurwoning. In een sociaal land dragen de sterkste schouders dan de zwaarste lasten. Als we een eerlijke bijdrage vragen van bedrijven die het uitzonderlijk goed doen en veel winst maken, kunnen we meer doen om mensen met lage- en middeninkomens te helpen.

Het kabinet doet niet genoeg voor mensen die het water aan de lippen staat. De voorstellen van de coalitie zijn onvoldoende en ongericht. Onvoldoende, omdat de energierekening veel harder stijgt dan de compensatie die mensen krijgen. Mensen die het niet kunnen missen, gaan er honderden euro’s per jaar op achteruit. Ongericht, omdat vooral mensen met hoge inkomens profiteerden van de verlaging van de BTW en de accijnzen; zij rijden de meeste kilometers en grotere woningen verbruiken meer energie.

Wij accepteren niet dat steeds meer mensen in de problemen komen, terwijl de regering geen actie onderneemt.

Om die reden zijn PvdA en GroenLinks niet akkoord met de voorstellen van de regering in de voorjaarsnota. Wij accepteren niet dat steeds meer mensen in de problemen komen terwijl de regering geen actie onderneemt om hen te hulp te schieten.

Dat de bestaanszekerheid onder druk staat is een gevolg van een structureel probleem in onze economie. De economie groeit, de winsten stijgen, en de dividenduitkeringen aan aandeelhouders exploderen. Maar de mensen die onze samenleving draaiende houden, profiteren daar al jaren niet van. Al jaren staat het besteedbaar inkomen van huishoudens stil. Wie worden er ondertussen rijker? Vermogenden, aandeelhouders en vastgoedspeculanten. Door de lage belastingen op vermogen en winst, betalen de hoogste inkomens, juist de minste belasting. De ongelijkheid in ons land is te groot geworden.

We moeten de balans gaan herstellen in het voordeel van werknemers en de planeet.

De machtsverhoudingen tussen werkenden en aandeelhouders zijn scheefgegroeid. Hetzelfde economische systeem buit zowel de aarde als werknemers uit, ten gunste van een kleine groep. We moeten die balans gaan herstellen in het voordeel van werknemers en de planeet. In ons Progressief Oppositieakkoord laten we zien hoe dat kan. Door werkenden meer zekerheid te bieden en de flexibilisering van werk te keren. Met een hoger minimumloon van minimaal 14 euro per uur en lagere beloningen aan de top. Meer publiek bezit van grond en woningen, en betere bescherming van huurders. Met lagere lasten op arbeid en hogere lasten op kapitaal.

De voorjaarsnota is onze laatste kans om te kiezen voor extra hulp in het lopende jaar 2022. Zo kunnen we de meest acute problemen verlichten. Bij de begrotingsbehandeling in het najaar kunnen we kijken naar de lange termijn. Voor 2022 moet nú actie worden ondernomen. Daarom moeten de plannen uit de voorjaarsnota aangepast worden. PvdA en GroenLinks stellen het volgende voor om te zorgen dat mensen het hoofd boven water kunnen houden:

PvdA en GroenLinks komen met voorstellen om te zorgen dat mensen het hoofd boven water kunnen houden.

• Een extra verhoging van het minimumloon, dit jaar. Het kabinet heeft alle deadlines daarvoor laten verstrijken, waardoor het minimumloon dit jaar niet meer kan worden verhoogd.
• Om de meest acute problemen te verhelpen, kiezen we daarom voor een eenmalige najaarstoeslag van 500 euro voor alle mensen die zorgtoeslag ontvangen. Daar profiteren juist lagere- en middeninkomens van, maar ook studenten die last hebben van de oplopende kosten. Die toeslag kan de overheid automatisch uitkeren. Dat kost 2,35 miljard euro.
• Juist huurders komen in de problemen, omdat huurwoningen vaak slechter geïsoleerd zijn en huurders niet zelf kunnen overstappen van gas op elektra. Daarom willen we een huurbevriezing voor sociale huurwoningen. De huren van woningen met labels E, F en G moeten zelfs worden verlaagd. Het kost ca. 300 miljoen euro om woningcorporaties hiervoor te compenseren. Het is belangrijk dat woningcorporaties woningen isoleren. Daarmee wordt energie bespaard en blijven de kosten voor de hoge energierekening beperkt.
• De problemen zijn na dit jaar nog niet voorbij. Verhoog daarom snel het minimumloon naar ten minste 14 euro per uur. In de alternatieve doorrekening van PvdA en GroenLinks laten we zien dat dit goed mogelijk is als we de lasten op vermogen en winst verhogen.

Met de juiste sociale keuzes kunnen we de rekening eerlijk verdelen en mensen nu de hulp geven die ze zo hard nodig hebben.

Om onze plannen te betalen, vragen wij een eerlijke bijdrage van grote bedrijven die nu goed presteren of zelfs extra winst maken dankzij de crisis. Kijk bijvoorbeeld naar Ahold Delhaize, dat de winstverwachting verhoogde. Of Shell en Exxon die veel winst maken. In 2021 boekte het Nederlandse bedrijfsleven alweer recordwinsten, zelfs hoger dan in topjaar 2019. In het Verenigd Koninkrijk en België wordt zelfs een speciale belasting ingevoerd voor goed presterende bedrijven. Daarom willen PvdA en GroenLinks:

• Voer een solidariteitsheffing in: een hogere belasting van 25% naar Brits voorbeeld voor bedrijven die overwinsten maken dankzij de oorlog in Oekraïne en de stijgende prijzen. Denk bijvoorbeeld aan energiebedrijven en andere fossiele sectoren.
• Verhoog als alternatief (tijdelijk) het hoge tarief in de winstbelasting. Dat raakt alleen grote bedrijven die winst maken. Verhoging naar 30% levert jaarlijks 3,7 miljard euro op.

We kunnen problemen als stijgende prijzen niet wegtoveren. Maar met de juiste sociale keuzes kunnen we de rekening eerlijk verdelen en mensen nu de hulp geven die ze zo hard nodig hebben.